Wednesday, May 2, 2012

नेपाली समाजमा कथावाचन परम्परा

-यमबहादुर दुरा

वेद, पुराण, मुन्धुमजस्ता ग्रन्थ पुराना मानिन्छन् ।  ती ग्रन्थका गहिरा र ओजस्वी सन्देशहरु पूर्वीय समाज हुँदै पाश्चात्य समाजमा पनि अनवरत रुपमा प्रवाहित भइरहेका छन् । ग्रन्थमा लिपिवद्ध भएका यी सन्देशहरु मूलतः मौखिक रुपमै समाजमा प्रवाहित हुने गरेका छन् । निरक्षरता उन्मूलन नभइसकेको हाम्रोजस्तो समाजमा मौखिक माध्यम नै बढी प्रभावकारी छ । त्यसैले लिखित रुपमा रहेका ग्रन्थका सन्देशहरु कथावाचनको माध्यमबाट मौखिक रुपमा प्रवाह भएको हुनुपर्छ ।

नेपाली समाजको साक्षरतासम्बन्धी पृष्ठभूमि र सामाजिक एवम् सांस्कृतिक वास्तविकताहरुले सूचना प्रवाहको लिखित माध्यमभन्दा मौखिक माध्यमलाई बलियो गरी अंगीकार गरेको देखिन्छ । अक्षरका रुपमा रहेका सन्दर्भ सामाग्रीलाई आवाजमा बदलेर सुन्ने र सुनाउने पुरानो परम्पराले आज पनि निरन्तरता पाइरहेको छ, चाहे त्यो साक्षरता दर कमजोर भएको पूर्ववर्ती समाज होस् वा साक्षरता दर उकालो लाग्दै गरेको वर्तमान समाज नै किन नहोस् ।